حمله به سفارت عربستان بیش از حدی که انتظار می رفت ناکارآمدی و بی خاصیتی دولت روحانی را نشان داد. عده ای از تندروهای طرفدار رهبر توانستند یک شبه چالشی چند ساله را برای دولت ایجاد کنند و وضع ایران را در خاورمیانه بیش از پیش تضعیف کنند. عربستان هم از این موضوع استفاده کرد و حداکثر بهره برداری منافع منطقه ای اش و البته تحقیر ایران را به عنوان رقیب در دستور کار قرار داد.
از جنبه خارجی این تحقیر به کل حکومت و ملت ایران برمی گردد و همه -و بیشتر از همه- آیت الله خامنه ای ضرر این تضعیف و تحقیر را کردند/می کتند ، چرا که رهبر مسلمین جهان ناخواسته -در موقعیتی ضعیف- در معرض وزن کشی در منطقه قرار گرفت و سبُک بودنش آشکار شد. سوریه که لنگر ایران در جهان عرب بود فروپاشیده و دولت های حامی ایران در عراق محبوبیت داخلی ندارند. حتی رای ممتنع لبنان در محکومیت ایران در اجلاس اعراب بیشتر از هواداری ایران بدلیل ترس از واکنش حزب الله لبنان و دودستگی در وضع داخلی این کشور است.
در وجهه داخلی اما این واکنش های عربستان به شکل ضعف دولت روحانی دیده می شود. دولت در حد انتظارات مردم به تهدیدهای مخالفانش واکنش نشان نمی دهد و نهایت پاسخش "چند جمله ای کنایه آمیز" در سخنرانی های حسن روحانی به مخالفانش است. برخلاف عده ای که با یا بدون دلیل طرفداری دولت را می کنند هیچ فرقی ندارد که دولت روحانی نمی خواهد یا نمی تواند که به مخالفان پاسخ دهد. نتیجه یکی خواهد بود و آن هم قدرتمندی نهاد رهبری در مقابل سایر اجزای حکومت از جمله قویترین آن -ریاست جمهوری- است.
با این نگاه و دانستن اینکه هیچ یک از نامزدهای مجلس نمی توانند بدون اطاعت -حتی ظاهری- از ولی فقیه از فیلتر شورای نگهبان رد شوند، انتخابات چندان معنی نخواهد داشت. طبیعی است که مردم وقتی انگیزه برای انجام کاری مثل شرکت در انتخابات داشته باشند که حس کنند حرکتشان تغیری در وضع موجود خواهد بود وگرنه امتداد این شرایط دیگر نیاز به زحمت رای دادن ندارد.
اختیارات دولت روحانی و احترام آن از سوی حکومت، تصویری از نگاه رهبر و نظام به رای مردم برای مردم ترسیم می کند. اینکه رییس جمهور و وزیرانش به اندازه چماقداران رهبر نتوانند سیاست خارجی را تعیین کنند نشان می دهد که انتخابات و فرضا حضور نمایندگان مردم -نه رهبر- در مجلس نیز در بهبود وضع کلی کشور اهمیتی نخواهند داشت.
از سوی دیگر، نباید فراموش کرد که در ساختار فعلی جمهوری اسلامی درست است که نهادهای انتخابی -و نظر مردم- اهمیتی در تصمیم گیری های کلان نظام ندارند، اما انتخابات تنها وسیله ای است که پیامهای مردم به رهبر منتقل می شود. به همین دلیل فرق چندانی بین عدم حضور و حضور اما رای به کاندیدایی که بیشترین اختلاف نظر را با نظر حکومت دارد یا حداقل نشان می دهد که دارد، وجود ندارد.
در انتخابات مردم نارضایتی شان را نه تنها به رهبر که به تمام جهان نشان می دهند و همه پیام سیاسی مردم را درک می کنند. چه در سال 76 و انتخاب محمد خاتمی و چه در سال 88 و کودتای انتخاباتی، مردم به دورترین گزینه رهبر رای دادند و مشارکتشان همان چیزی بود که در کشورهای آزاد تحت عنوان تحریم انتخابات معنی می شود.
در وضع فعلی دولت روحانی هنوز فرصت بهره برداری از مساله برداشته شدن تحریم ها را دارد. یا به عبارت دیگر هنوز آیت الله خامنه ای می تواند به بهانه رفع تحریم ها دست دولت را در مسایل داخلی و خارجی باز کند، و همینطور به تایید صلاحیت کاندیداهای مخالف دستور دهد، تا امید بیشتری به حضور مردم در انتخابات داشته باشد. چرا که اولا فرصت کافی تا انتخابات باقی مانده و عمدتا مردم ایران در روزهای آخر تصمیم نهایی شرکت یا عدم شرکت در انتخابات را می گیرند و ثانیا برخلاف انتخابات ریاست جمهوری که رای به مخالفترین نامزد نظام هم به کاسه تایید نظام ریخته می شود، انتخابات مجلس حضور و عدم حضور مردم تعیین کننده خواهد بود. و مردم شهرهای بزرگ بمراتب انگیزه کمتری برای شرکت در انتخابات دارند. (در شهرهای کوچک رقابت های محلی و گروهی به مردم انگیزه مشارکت می دهد.)
اگر به هر دلیل -اعم از رد صلاحیت و...- مشارکت مردم در انتخابات نارضایتی غیر قابل توجیهی را نشان دهد. کار حکومت در سال پیش رو بسیار سخت خواهد بود، چرا که از یک طرف امید بهبود به جامعه تزریق نمی شود و از طرف دیگر حکومت توان تبلیغ و اداره نخواهد داشت چرا که حتی غرور مصنوعی اتمی نیز برباد رفته و نه در داخل و نه در خارج دستاوردی برای نظام باقی نمانده است. وضعی پیش خواهد آمد که حتی دولت کره شمالی هم تجربه نکرده است!
پی نوشت:
1- در شرایط فعلی هم، مردم امیدشان برباد رفته و غرورشان شکسته شده، خصوصا با کنش های عربستان و بی واکنشی، گیجی در تصمیم گیری و ناله های مسئولان نظام که به اوج رسید.
2- یکی از امیدهای امروز مردم برای آینده، پیش بینی مرگ آیت الله خامنه ای در چند سال پیش روست و این امید اگر با تایید صلاحیت های نامزدهای منتقد رهبر در مجلس خبرگان همراه باشد می تواند اندکی به مشارکت مردم در انتخابات کمک کند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر