تاثیر حوادث اوکراین بر ایران

گرچه که مسئولین جمهوری اسلامی بسیار از وقایع اوکراین پریشان شده اند و به چشم خود کابوس شبانه شان را در اوکراین تعبیر شده می یابند. اما در عالم واقع، اتفاقات اوکراین مستقیما هیچ تاثیر یا بیشتر از آن هیچ مشابهتی با جامعه ایران ندارد.

نه فرهنگ و تاریخ اوکراین شبیه ایران است و نه حکومت مذهبی و کهن ایران ارتباطی به حاکمیت دموکراتیک زمینی و امروزی اوکراین دارد. شاید تنها وجه دور شباهت، حمایت روسیه از دو حکومت باشد که آن هم فاصله مشابهت حمایت روسیه از اوکراین با ایران زمین تا آسمان است، چه از نظر جغرافیایی و چه از نظر فرهنگ و جمعیت.

اما فارغ از تمام تفاوت ها، بدلیل کوچک شدن تاثیرات جهانی باید دید که تاثیرات بحران اوکراین بر وضعیت ایران چیست؟ هرچند که این تاثیرات غیر مستقیم باشد.

1. شاید مستقیم ترین تاثیر حوادث اوکراین بر ایران این بود که توجه ها و اخبار را از سمت توافق هسته ای ایران به سمت خود کشید و ایران از صدر اخبار جهانی خارج شد. تجربه نشان داده که نبود فشار خبری بر جمهوری اسلامی موجب موفقیت و عملکرد بهتر دیپلمات ها و مسئولین ایرانی است.

2. تاثیر غیر مستقیم سیاسی، امتیاز گیری روسیه در زمین اوکراین از غرب است، که اگر همراه با عقب نشینی روسیه از حکومت بشار اسد در سوریه هم همراه شود، باعث خواهد شد که تمرکز قوای سیاسی روسیه بالا رود و آنوقت در مذاکرات با ایران روسیه وزنه سنگین تری خواهد داشت و غرب مجبور به کوتاه آمدن بیشتر در مورد ایران خواهد شد. البته بعید است که روسیه تمام تخم مرغ هایش را در سبد آیت الله ها بگذارد چرا که بطور سنتی معتقد به تکثرگرایی منافع است (خصوصا سوریه که بعد از عراق و لیبی تنها متحد "جهان عرب" روسیه است) که در این صورت وضعیت برای ایران چندان تفاوتی نخواهد کرد و امتیازهای اوکراین با سوریه خط خواهد خورد.

3. "جمهوری اسلامی" از ابتدا بر پایه تضاد منافع و تخاصم قدرت های شرق و غرب و با شعار "نه شرقی نه غربی" بوجود آمده و با نوعی شعار "استقلال اسلامی" که در عمل متکی بر قسمتی از غرب و قسمتی از شرق بوده رشد و نمو کرده است. اما حوادث روزگار قدرت شرق را از میان برد و "استقلال اسلامی" کج شد و با نیمه شعار " نه غربی" به دامن شرق افتاد و بدلیل هویتش که بقا در زیر سایه دو ابرقدرت بود -که دیگر وجود نداشتند- دچار شکاف عمیقی در فلسفه وجودی اش شد و رفته رفته رو به اضمحلال رفت چه از نظر فکری و چه از نظر سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و سایر زمینه ها، که تا امروز اتفاق افتاده و عیان است.

اما امروز حوادث اوکراین که بار دیگر عرصه قدرت نمایی شرق و پاسخ غرب شده و اندکی فضای دوقطبی سه دهه پیش را زنده کرده، باعث شده/خواهد شد که سیاستمداران جمهوری اسلامی دوباره جانی بگیرند و بتوانند بهترین بهره برداری را بکنند و از حداکثر ظرفیتها و تجربیات شان استفاده کنند.

هرچه بحران اوکراین بیشتر ادامه پیدا کند و هرچه اتفاقات رادیکال تر باشد، بهره برداری حکومت از آن بیشتر خواهد بود و یاد آور دوران طلایی گسترش و استقرار "جمهوری اسلامی" است.

در نهایت اینکه ادامه بی ثباتی و بحران در اوکراین علاوه بر تاثیر منفی برای مردم آن کشور، چندان به منفعت مردم ایران هم نخواهد بود. چرا که طلوع دوباره قدرت شرق، شکافی میان دو ابرقدرت جهان ایجاد خواهد کرد که به بقای حکومت اسلامی در ایران کمک می کند. و قسمتی از فشارهای همه جانبه جهانی بر جمهوری اسلامی را خنثی خواهد کرد.

خوشبختانه تا این لحظه روند رو به کاهش تخاصم شروع شده و امید است که بزودی تمام شود.