افزایش قیمت بنزین و خودروسازهای پراشتها

خبر افزایش قیمت بنزین باز هم مردم رو به جایگاه ها کشاند تا باک ها و دبه ها را لبالب پر کنند که شاید چند روزی از هجوم گرانی قیمت ها در امان باشند.

البته بر طبق مصوبات مجلس و تصمیمات دولت این اولین بخش از 3 بخش افزایش قیمت بنزین در سال جاری است و هنوز حدود 30 درصد دیگر افزایش قیمت بنزین در راه خواهد بود!
5 درصد آن به عنوان عوارض مصرف و 25 درصد مابقی به عنوان حق العمل جایگاه داران. البته این افزایش های متوالی بستگی بسیاری به واکنش مردم و بازار به تبعات مرحله اول خواهد داشت و ممکن است مانند سایر طرح های ناکام دولت اجرایی نشود.

شاید قیمت 1000 تومان برای هر لیتر بنزین در مقایسه با قیمت بنزین جهانی چندان گران نباشد. چرا که با افزایش قیمت دلار، هم اکنون نرخ هر لیتر بنزین معادل یک سوم دلار یا 35 سنت است، که در بازار جهانی از ارزان ترین ها به حساب می آید. اما آیا این حق دولت است که قیمت بنزین را نزدیک به واقعیت کند یا حتی واقعی کند؟

در جواب این سوال باید پرسید که آیا مردم به همان نسبت جهانی دسترسی به حمل و نقل عمومی یا خودروهای بسیار کم مصرف و گاها بدون نیاز به بنزین دارند؟

نگاهی به تاریخچه صنعت خودرو و به تبع آن بنزین نشان می دهد که همیشه "سوخت ارزان" و "تعرفه واردات بالای خودرو"-گاهی ممنوعیت واردات-، در جهت حمایت از صنعت نوظهور خودرو سازی ایران وجود داشته است. صنعتی که قرار بود روزی خود گرداننده چرخ اقتصاد مملکت باشد وبال گردن مردم و دولت شده است. همین تاریخچه نشان می دهد که این حمایت ها در مقابل "فضای رقابتی جهانی" نه تنها باعث رشد نشد که باعث شده صنعت خودروسازی ایران از مرحله جنینی هیچگاه فراتر نرود و امروز مانند جنین مرده 50 ساله ای باشد که هر لحظه خروج آن از رحم دولت و  قطع حمایت تعرفه ای از او باعث مرگش می شود.

اینکه چرا صنعت خودروسازی با چنان اهداف روشنی اینچنین عقب افتاده است و بررسی عوامل سیاسی و فساد مدیریتی و غیره آن موضوع بحث ما نیست. تنها صحبت این است که اگر دولت می خواهد مالیات ناپیدای افزایش قیمت سوخت را از مردم بگیرد، شایسته است که دیگر این موجود مرده را با خود حمل نکند و هزینه های نگهداری آن را به مردم تحمیل نکند.

چرا که علاوه بر خسارت مالی مستقیم به دولت و مردم، مسئول آلودگی هوای شهرها (بیماریهای مترتب با آن)، خسارات هنگفت جانی (بیش از جنگ ایران و عراق!) و اتلاف سرمایه و نیروی انسانی ارزشمند کشور را در کارنامه دارد.

یک روز دولتی در ایران باید این تصمیم سخت و حیاتی را بگیرد و بند ناف این موجود ناقص الخلقه را از اقتصاد ایران ببُرد، که هرچه زودتر این اتفاق رخ دهد، خسارتش کمتر خواهد بود.

اگر بجای حمایت های نابجا و غلط دولت در این سالها بر صنعت خودروسازی (که امروزه امری بسیار تخصصی شده و فاصله قافله جهانی از خودروسازی -بخوانید مونتاژکاری- داخلی روز به روز بیشتر می شود) بر صنعت نفت و پتروشیمی حمایت اعمال می شد. علاوه بر رقابت موثر در بازارهای جهانی با فرآورده های نفتی به جای خام فروشی نفت، حتی می توانست قیمت فروش داخلی محصولات نفتی مان مانند بنزین، هماهنگ با قیمت منطقه ای و جهان باشد.

در عوض مردم اختیار خرید خودروهای "کم مصرف و امن" مطابق سلیقه و بهینه با زندگی شان را داشتند. آن زمان:

نه دولت مجبور به پرداخت یارانه های کلان سوخت به مردم بود،

نه ضرر خودروسازان داخلی از جیب دولت -مردم- خارج می شد،

و نه آلودگی هوای شهرها و متعاقب آن هزینه های درمان بر گردن دولت -مردم- می افتاد.

خسارات تصادفات و از میان رفتن مال و جان مردم کمتر بود،

همچنین در بسیاری از هزینه های اورژانس و درمان مجروحان سوانح صرفه جویی می شد.

و همینطور درآمد دولت بابت فروش سوخت بمراتب بیشتر و کیفیت سوخت بهتر بود.

قابل تصور است که در آن زمان خودروسازان نیز محصولات با کیفیتی در حد نمونه های خارجی تولید می کردند و با قیمت های رقابتی به بازار می آوردند. یا در بدترین حالت همین وضعیت مونتاژ کاری وجود داشت منهای مافیای عظیم خودروسازی که از سود کلان فروش خودروهای "اسقاطی نو" بوجود آمده اند و تا درون بیت رهبری نفوذ دارند.

افزایش قیمت سوخت همزمان با تحمیل خودروی پرمصرف، ناامن، آلوده کننده و بی کیفیت داخلی به مصرف کننده، سخنی گزاف و تحمیل فشار اضافه به مردم است که بزودی باید تغیر کند.

اگر دولت در نرخ گذاری بنزین به قیمت جهانی نگاه می کند چرا در کیفیت و قیمت خودرو تابع آن نیست؟

تا چه روزی مردم باید قربانی سیاست های غلط دولت در حمایت از "مافیای خودروسازی داخلی" باشند؟

سوالاتی که باید دولتمردان و نمایندگان حقیقی مردم جوابی برای آن بیابند.

پی نوشت:

1- خودروی بالا محصول شرکت فورد امریکاست با مصرف تنها 5 لیتر درهر 100 کیلومتر ثابت در شهر و جاده!
2- عوامل دیگری مانند دستمزد، رفاه، امنیت اجتماعی و... در مبحث جهانی شدن قیمت ها باید در نظر گرفته شود که بررسی آنها خود فرصتی جداگانه طلب می کند.