اینترنت، شبکه اجتماعی و سیاست حسن روحانی


حسن روحانی در سخنرانی اخیر خود به نگرانی معاصر فرهنگی آیت الله خامنه ای اشاره کرده و آن را نه یک تهدید که یک فرصت دانسته است.
سالهاست که تصورات آیت الله خامنه ای از تکنولوژی های ارتباطی مانند اینترنت و ماهواره باعث شده که جمهوری اسلامی بخش عمده ای از هزینه های فرهنگی-ارتباطاتی را به مقابله بیهوده با تکنولوژی صرف کند. قرار دادن موانعی مانند فیلترینگ اینترنت یا پارازیت گستری که علاوه بر هزینه های آشکار تهیه و نصب تجهیزات، بطور غیر قابل محاسبه ای وقت، هزینه و سلامتی شهروندان را برای خنثی شدن می گیرد و در نهایت هم نتوانسته اند دسترسی ایرانیان به دنیای خارج را مسدود کنند. دامنه این مشکلات به حدی است که حتی برای حکومتهم مشکل زا شده است، مثلا دور زدن فیلترینگ اینترنت همزمان باعث پیچیدگی بررسی جرایم اینترنتی شده است، بطوری که خود پلیس فتا از عدم توانایی ردیابی مجرمین اینترنتی اظهار نارضایتی داشته است!

پیشتر هم گفته بودم که جنگ عقیم جمهوری اسلامی با تکنولوژی (گاهی به نیابت از مذهب با علم) بطور محتوم با پیروزی تکنولوژی همراه خواهد بود و حتی این گفته های ریاست جمهوری را هم می توان از نتایج شکاف در دیدگاه حاکمیت در رابطه با تکنولوژی دانست.
با توجه به حرفهایی که حسن روحانی در رابطه با شیوه ارتباط دو سویه و کهنگی رسانه های یکسویه گفته که اشاره ای نسبتا مستقیم به منبرها و تریبون های روحانیون -مانند روش قدیمی نماز جمعه- هم دارد، می توان این نوع موضع گیری را اولین موضع گیری او در مقابل تفکرات متحجر و طالبانی حاکم بعد از حمله گروه های تندرو به وزرای کابینه در استفاده از شبکه های اجتماعی دانست. افرادی مانند آیت الله علم الهدی که از یک طرف بدلیل آگاهی از محتوای دین و از طرف دیگر با دیدن قدرت منطق و آگاهی، بسیار از موقعیت متزلزل خود نگرانند و از هر فرصتی برای یادآوری بستن فضای تفکر و نقد استفاده می کنند.

به نظر می رسد شیوه مقابله روحانی با مخالفانش متفاوت از سیاستمداران متداول جمهوری اسلامی است. رفتاری که -با عدم واکنشش- باعث برانگیختن حساسیت جامعه مدنی ایران شده و بارها مورد نقد هوادارانش قرار گرفته است. حسن روحانی ظاهرا به شیوه "هوشمندانه-فرسایشی" برخورد می کند، ابتدا وزرا و مشاوران او اعلام موضع می کنند و مدتی -در سکوت- شاهد واکنش های منتقدان و افراطیون می شوند و دوباره بر مواضع خود اصرار می ورزند، این بار با جزییات بیشتر و نزدیک به عمل. درحالی که دست و شعار مخالفان تکراری و خالی شده است.

البته باز هم می توان انتظار داشت که سخنان اخیر روحانی با انتقادات دیگری مواجه شود به دلایل زیر:

اول اینکه مساله شبکه های اجتماعی و آگاهی بخشی به مردم، پادزهر حکومت های خودکامه و فرد محور است و این تناقض درونی هیچگاه حل نخواهد شد.
دوم به دلیل آنکه رسانه های دولتی تنها در صورت سانسور جریان آزاد اطلاعات، قدرت تاثیر گذاری دارند و پروپاگاندای حکومتی در صورت دسترسی به رسانه های آزاد تا حد زیادی خنثی خواهد شد. (همانطور که تا امروز شده است)
سوم، آقای روحانی در سخنرانی به "شرکت های خصوصی" جهت توسعه شبکه های ارتباطی و مخابراتی اشاره کرده همزمان با غیرامنیتی دانستن موضوع ارتباطات که این به معنای محدود سازی "سپاه" از بازار پرسود و انحصاری مخابرات است، که قطعا با واکنش دستگاه های امنیتی-نظامی مواجه می شود.
چهارم، همان اشاره اندک به شیوه ارتباطی  یکسویه "منبر و پا منبری" روحانیون است که باعث غلیان جماعت متکلم وحده روحانی خواهد شد. (توجه کنید که در تمامی ارتباطات مردمی روحانیون، سخنان مردم نه از باب گفتگو و فیدبک (بازخورد) که از باب نادانی و پرسش از یک عالم مذهبی بیان می شود!)
پنجم و آخر اینکه کل ارتش سایبری و مقابله با "جنگ نرم" -از تصورات آیت الله خامنه ای- درست است که برای رهبر جمهوری اسلامی آب نداشته اما برای خیل عظیم فارغ التحصیلان حوزوی و اعضای بسیج نان داشته و در صورت تغیر دیدگاه به اینترنت از "تهدید" به "فرصت" این جماعت بیکار می شوند و چون هنر دیگری هم بلد نیستند، نمی توانند از 100هزار شغل وعده داده شده دولت در نتیجه تغیر دیدگاه استفاده کنند و بدیهی است که این بدنه بعلاوه سران آن که سفره ای از بودجه های بی حساب دولتی داشته اند، مخالفت کنند. با نقطه تاثیر بیشتر بدلیل مجهز بودن به ابزار ارتباطی.

امیدوارم که این سخنان و مواضع حسن روحانی نه تنها برای پاسخگویی به مخالفان که حقیقا در جهت دستیابی مردم ایران به ارتباطات پرسرعت، آزاد و ارزان باشد و بتواند از حداقل حق آزادی ایرانیان که "آزادی مجازی" است حمایت کند.
در روزهای آینده مشخص خواهد شد که رویای اینترنت پرسرعت موبایلی و ارتباطات گسترده بعلاوه مقاومت در مقابل فیلترینگ بیشتر شبکه ها اجتماعی عملی خواهد شد یا خیر.

فعلا که کشتی دولت در تخصص اصلی اش، سیاست خارجی و مذاکرات هسته ای، در گل نشسته و هنوز دولت نتوانسته بطور کامل آیت الله خامنه ای را راضی به پذیرش تسلیم هسته ای کند!

هیچ نظری موجود نیست: