آیات اعظام و دست اندازها

(برای دیدن بزرگتر روی عکس کلیک کنید)

این بریده ای از روزنامه خبر است در ارتباط با افزایش اطلاعات عمومی مردم از طریق طرح سوال از آیات اعظام و پاسخگویی آنان.
سوال مطرح شده در حوزه حمل و نقل و جاده و خودرو بوده و عین سوال این است:

"در جاده اصلی بین شهری وزارت راه یا اهالی محل قبل از رسیدن به منطقه مسکونی اقدام به نصب سرعت گیر بدون نصب تابلوی هشدار دهنده نموده اند، اتوموبیلی در شب با سرعت زیاد به سرعت گیر برخورد کرده و واژگون گردیده [تپه بوده نه سرعت گیر!]و در نتیجه یک نفر کشته شده است. در صور زیر ضمان متوجه کیست؟"

اگر به جواب ها نیز نگاه کنید اکثر جواب های آیات باهوش تر حاکی از نوعی اعلام بی اطلاعی ایشان از نوع ماجرا دارد و بجز بیان اصطلاح "شیره شیرین است!" کمکی به حل ماجرا نمی کند. -بگذریم از جواب های محافظه کار و خنده دار بعضی دیگر-

بتدریج بعد از تمدن انسان غارنشین و مهاجر و تشکیل تمدن و شهرها، از چندهزار سال قبل تا کنون، انشعاب در وظایف و تخصص یافتگی روند غالب رشد در جوامع انسانی بوده است
به عنوان مثال درگذشته یک فرد می بایست روش کشاورزی و دامپروری یا شکار به جهت تهیه غذا، ساخت سرپناه به عنوان مسکن بداند. از فنون سوارکاری و شمشیرزنی برای دفاع از خود سررشته داشته باشد. خواص گیاهان دارویی را برای طبابت خود به عنوان پزشک مطلع باشد و همینطور صدها فن دیگر را بداند تا بتواند زندگی کند.  اما امروزه در جوامع امروزی دیگر لازم نیست که هرکسی به همه علوم دانا باشد. چرا که نه در توان انسان است و نه مورد نیاز او.
رمز توسعه تمدن نیز همین بوده است، هنگامی که آدمی از تهیه غذای روزانه - که کار بشدت وقت گیری بوده- فارغ شده است بر روی یک شاخه خاص تمرکز کرده و توسعه ایجاد کرده است. با این امید که دیگری در حال تهیه غذا برای او و دیگری درحال تامین امنیت و ... هستند.

حال دیگر ما در جامعه ای زندگی میکنیم که خواه یا ناخواه برپایه این تمدن بنا شده است و راه گریز یا بازگشتی به گذشته وجود ندارد. اگر زمانی دانشمندی مانند ابن سینا از ستاره شناسی تا پزشکی میدانست و نظر می داد امروزه تمام توان و عمر یک نفر کفاف دانستن یک تخصص از علم پزشکی را نیز نمی دهد. و این روند به شکل سرسام آوری درحال گسترش و انشعاب است.

با این اوصاف هنوز متخصصین دینی - که در درجه اول آیات اعظام را شامل می شود- یا نتوانسته اند یا نخواسته اند که این استقلال و انشعاب علوم را برسمیت بشناسند و در مواردی که خارج از تخصص و علمشان است اظهار نظر نکنند و یا حتی به متخصص مورد اعتمادشان بسپارند.
همگی سوالات جدید و خارج از عرف حوزه دینی را شنیده اید که از ایشان پرسیده شده است، و ایشان بدون توجه به حوزه تخصصی شان سعی در پاسخگویی به آنان را داشته اند، که این تناقض خنده دار شده است و خلقی اعم از مذهبی و غیرمذهبی به آن خندیده اند.

چرا که ایشان به این باور اعتقاد دارند که باید جواب همه مشکلات را بدانند و پاسخگوی همه طیف جامعه باشند که در غیر این صورت اسلام ناقص می شود که -از نظرشان- این دیگر قابل تصور هم نیست!

نمی دانم که ایشان هنگامی که سوال بالا را جواب می دادند چه در فکرشان بود؟ هیچکدام فکر این را نکرد که "آخر مرد حسابی، چپ کردن ماشین روی دست انداز در جاده اصلی،  بدون علامت،  درشب، با سرعت زیاد، به من چه؟  و دست آخر بگوید "یا ماشینتان را محکمتر بسازید یا دست انداز را کوچک تر" یا اصلا معترض شود به پرسش کننده که "چرا در مملکت اسلامی این حد از بی قانونی باید باشد که هرکس برای خود دست اندازی در راه دیگران قرار دهد" یا "چرا در مجلس اسلامی قانونی تصویب نمی کنید که دست اندازها در حدی نباشد که ماشین ها چپ شوند(استاندارد شود)؟" و صدها ایراد محتوایی دیگر.

یا حداقل نظر دهد که "این سوال را از مسئول مربوطه بپرسید که هرچه بگوید نظر ماست!"

چرا که ایشان نه تنها نمی توانند به این پرسش پاسخ دهند به علت کارشناس نبودن، بلکه هرجوابی بجز بی نظری اعلام کنند باعث مضحکه است. و حتی همین جوابهای بی خاصیت هم نه مشکلی حل می کند و تنها از اعتبار ایشان می کاهد.
زیرا پاسخ " این موضوع به من-به عنوان عالم دینی- ارتباطی پیدا نمی کند" با "هرکس بی احتیاط بود مقصر است" در ذهن شنونده بسیار تفاوت دارد.

آیات اعظامی که نه نقشه ساخت ماشین و جاده را بلد اند، نه قوانین رانندگی را وضع کرده نه گواهینامه اعطا کرده اند و نه دست انداز کذا، به دستور ایشان بنا شده است چرا پاسخ میدهند؟  درست است که این سوال را بایست از مقنن و مجری پرسید، نه از آیت اعظام اما اولا که بر پرسنده حرجی نیست، ثانیا از عالم دین انتظار می رود که به علم خود عالم باشد. بداند که چه نمی داند تا در میان رندان به بیخردی متهم نگردد.

هنوز جواب این پرسش برایم مشخص نیست که، "چرا آیات اعظام که وظیفه حمل دین دارند، خود را مجبور می کنند بر روی جاده پر دست انداز سایر تخصص ها با سرعت پیشرفت امروزی برانند و دیری نپاید که برروی آنها چپ کرده و به محموله دینی شان آسیب برسانند؟"

پانوشت:
1 جوابها مربوط به سال 83 است.
2 پاسخ های خنثی، درعکس با رنگ آبی نمایش داده شده.