تجربه نشان داده بهترین گزینه های توافق هسته ای روز به روز با گذشت زمان کمتر شده است. در اوایل دولت قبل، ایران می توانست در ازای تعلیق غنی سازی، بسته های تشویقی اقتصادی و تجاری از اروپا و امریکا دریافت کند، اما امروز غایت آرزوی مذاکره کنندگان ایرانی برداشتن یکباره تحریم هاست! همین وضعیت در چشم انداز مذاکرات هم دیده می شود و در صورت به توافق نرسیدن این دور از گفتگوها، وضعیت بسیار پیچیده تر خواهد شد و حتی در صورت تعطیلی کامل هسته ای هم ممکن است تحریم ها کامل برداشته نشود.
پیچ تاریخی برای آیت الله خامنه ای فرا رسیده، پشت این پیچ تاریخی از یک سو بطور روشن گردنه ای باریک و سخت دیده می شود و از سوی دیگر مسیری هموار اما تاریک برای شخص آیت الله.
انتخابات مجالس امریکا نشان از پیروزی جمهوری خواهان دارد و معنی مستقیم آن تحریم سخت تر ایران تا آستانه حمله نظامی است. همینطور این چرخش فکری رای دهندگان امریکا می تواند طلیعه انتخاب ریس جمهوری از حزب جمهوری خواه در دو سال آینده باشد. که طبیعتا مانند اوباما اسیر "نرمش رهبر" نخواهد شد.
اقتصاد ایران وجه دیگر ماجراست، با روی کار آمدن روحانی و تزریق آرامش به بازار، سرمایه ها اندکی آرام گرفتند و دولت توانست نرخ دلار و تورم را مهار کند و همین نشانه ای بود برای ثبات و اندک رشد شاخص های اقتصادی بعد 3 سال سرازیری. اما خود دولت روحانی هم می داند که این نشانه های مثبت تنها ناشی از تغیر نگاه به وضعیت بوده است نه تغیری عملی در اقتصاد. هرگونه تشنج دوباره باعث وخیم تر شدن وضعیت می شود.
سقوط بهای نفت در بازار که بیشتر رقابت بزرگان است و شرکتهای امریکایی و عربستانی در آن نقش دارند به ضعفای این بازار مانند ایران آسیب مضاعف وارد می کند. ایران دیگر از کشوری تاثیر گذار بر بازار نفت خارج شده، و "اسلحه نفت" دیگر فشنگی برای شلیک ندارد. بی دلیل نیست که ایران در واکنش به کاهش بهای نفت "هیچ واکنشی" حتی درخواست جلسه اضطراری اوپک هم نمی دهد.
دوره نفت 140 دلاری و صادرات نزدیک به 4 میلیون بشکه در روز که باعث شد "علم استکبار ستیزی" افراشته شود و "بلند پروازی های هسته ای" آیت الله خامنه ای اوج بگیرد، تمام شده و او باید به نفت 70 دلاری و تحریم های فعلی عادت کند، حداقل تا چندین سال آینده حتی در صورت توافق هسته ای.
ب- پایان مهلت گفتگوها، تازه آغاز وضعیتی جدید برای ایران است. سه گزینه پیش روی مذاکرات:
1. اگر توافق هسته ای صورت بگیرد، روندی از بهبود شرایط و حتی ورود شرکت های خارجی به ایران آغاز خواهد شد که تاثیر مستقیمی بر زندگی مردم خواهد داشت. بهبود رشد اقتصادی، بهبود معیشت و اشتغال را بهمراه خواهد داشت. و احتمالا آغاز سلسله تعامل با جهان به محوریت امریکا خواهد بود. شخصا پنجاه درصد شانس به این گزینه می دهم.
2. در صورت به توافق نرسیدن و اتمام گفتگوها از سوی هریک از طرفین، در اولین گام تحریم های جدید وضع شده، به اجرا گذاشته خواهد شد و احتمالا در اقدام متقابل ایران به غنی سازی با خلوص بالاتر دست خواهد زد. در نتیجه آن، جامعه فشار شدیدتر اقتصادی همراه با تورم و کاهش ارزش پول ایران را دوباره تجربه خواهد کرد، در حالی که کشور در حاشیه جنگ و آماده باش نظامی پنهان قرار می گیرد. خوشبختانه به نظر نمی رسد این وضعیت شانسی بیش از ده درصد داشته باشد.
3. طرفین برای مهلتی دیگر توافق کنند. در حالت باز هم ایران ضرر خواهد کرد، با شیبی بمراتب بیشتر از گذشته؛ چرا که در دور جدید گفتگوها، دولت امریکا دستش برای پیشنهاد خالی تر شده و لبه تیغ تحریم های جدید به گردن ایران نزدیک تر می شود. ادامه وضعیت "تعلیق و تحریم" نه تنها دستاورد هسته ای ندارد. که با قیمت نفت پایین، دولت و بطور کلی حاکمیت در اداره مملکت و البته مذاکرات آتی ضعیفتر خواهد شد. حتی آمادگی نظامی ایران هم بدلیل ضعف اقتصادی کم خواهد شد و تهدیدهای جنگی محتمل تر. همینطور هرچه این مذاکرات به انتهای دوره اوباما نزدیک شود، روز به روز از احتمال توافق کاسته خواهد شد، بدلایل سیاست داخلی امریکا.
تنها عامل خوشبینی، تیم مذاکره کننده هسته ای -ظریف- و مشاوران امور خارجه آیت الله خامنه ای -ولایتی- هستند. اینان بخوبی وضعیت در حال وقوع را می شناسند و تلاش می کنند که او را از جاه طلبی های هسته ای اش منصرف کنند، قبل از آنکه هزینه های هنگفت دیگری بر ملت/ خودشان تحمیل شود. جاه طلبی هایی که تاکنون میلیاردها دلارهزینه مادی و انسانی برگشت ناپذیر بر مردم ایران تحمیل کرده است.
باید دید آیا واقعیت های پیش رو نظر آیت الله خامنه ای را تغیر خواهد داد، یا همچنان او مذبذب بدنبال کش دادن ماجرا به سوی نهایتی نامعلوم و خونبار است.
پی نوشت:
1- واضح است مذاکره کنندگان ایرانی برای جلب نظر امریکایی ها امتیاز امنیت عراق و حذف بشار اسد را در ازای موافقت با ادامه غنی سازی هسته ای پیشنهاد کرده اند -که با مخالفت امریکایی ها روبرو شده- (از اینجا ببینید). غافل از اینکه همین شرایط نیمه جنگی برای نسل جدید ارتش امریکا بهترین تمرین واقعی در منطقه، در حمله پیشگیرانه به ایران است.
2- خوشبختانه تا این لحظه کشمکش های داخلی مجلسیان برسر "فضولی هسته ای" تاثیری در نتیجه مذاکرات و تصمیم آیت الله خامنه ای نداشته است و احتمالا تا پایان ندارد. چرا که گروه سری "تصمیم گیرنده" به همراه رهبر، وزنه سنگینی به سمت دولت روحانی و اعتدالیون دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر